Nan okazyon rankont anyèl Newmont kominote Nòdwès yo di NON (2020)

Kominote ki anba pèmi pou eksplwatasyon minyè metalik an Ayiti dwe rete vijilan pou prevni endistri ekstraksyon ak Leta vin piye resous nou yo epi kontinye ak pwojè k ap detwi lavi ak kominote yo! Sila ki siyen anba yo, sitwayen ak òganizasyon angaje nan depatman Nòdwès ankouraje kominote ki anba menas pou eksplwatasyon minyè metalik, espeyalman peyizan yo, rete vijilan devan Leta ak konpayi eksplwatasyon minyè yo, epi asire yo pa pran avantaj sou pandemi KOVID-19 la ansanm ak kriz ekonomik ki vini aprè l la, pou kontinye ak pwojè yo epi pran tè nou an.

Nan jounen sa a, n ap denonse ak tout fòs nou, gouvènman Jovenel-Jouthe la k ap fòse plis pase 300 fanmi peyizan pou kite tè yo, tè yo te pase plis pase 25 lane ak travay sou li nan komin Karakòl ak Terye Wouj, nan depatman Nòdès.Kale je nou pou veye Newmont!

Nou sonje jan se aprè tranblemanntè 12 janvye 2010 la Newmont te rive nan kominote nou yo epi fòse peyizan Janrabel yo siyen dokiman ki bay konpayi a dwa sou tè yo a. Yon dokiman ki vyole tout dwa nou genyen pou travay tè nou. Nou sonje tou anpil manti ak mank enfòmasyon otorite konpayi te pataje nan objektif pou zonbifye pèp la pou yo te ka piye resous yo, nan dènye rankont 22 jiyè 2017, nan kominote Pelye 6zyèm seksyon Janrabel. Manti ak pwopagann p ap pase!

Istwa moutre nou jan endistri konpayi ekstraksyon yo toujou profite vilnerablite aprè moman difisil yo pou fè plis dega nan vyole dwa moun ak nan kraze ekilib natirèl yo. Nou sonje apre kriz ekonomi kapitalis la nan 2007-2008 konpayi ekstraktif yo tap kouri ale nan peyi apovri yo pou piye metal. Se nan menm moman sa a, Newmont nan lane 2009 te jwenn lòt pèmi, mete sou sa li te genyen depi 2006-2008. Sa pral pèmèt li genyen plis pase 50 pèmi pwospeksyon sou ti bout tè pèp Ayisyen an. Epi se aprè gwo tranbleman tè 12 janvye 2010 la kominote entènasyonal la tap al ankouraje leta Ayisyen vanse ak projè min metal san yo pa pran konsyans sou konsekans negatif sa kapab genyen sou popilasyon an, pi espesyalman sou anviwònman an ki deja trè grav, sou lavi moun, bèt ak plant yo. Anplis, peyi pa nou chita sou yon pakèt fay—se pa sèlman Pòtoprens ki vilnerab pou tè souke.

Kale je nou pou veye Newmont!

Aprè fizyon Newmont ak Golcorp nan Janvye 201, Newmont se pi gwo konpayi eksplwatasyon minyè metalik nan mond lan. Newmont gen pifò pèmi nan tout konpayi an Ayiti. Li te gentan fè operasyon baz nan Janrabel, nan depatman Nòdwès, ak nan Lamyèl nan depatman Plato Santral, epi kominote yo te manifeste kont aktivite eksplorasyon yo. Malgre kowonaviris t ap fè ravaj nan mond lan, konpayi eksplwatasyon minyè yo kontinye ap fonksyone, yo souvan mete travayè yo an danje.

Echanj sa yo te ba nou bon jan fòs. Solidarite se yon zouti enpòtan. Tout kominote ki anba menas ekswplatasyon minyè metalik oubyen ki gentan viktim eksplwatasyon minyè metalik dwe fè solidarite youn ak lòt! Souvan se toujou menm kompayi yo ki mare sosis, k ap piye resous, detwi anviwònman, vyole dwa popilasyon an genyen pou viv tankou moun sou tè a. Nan anpil ka, konpayi yo, gouvènman yo ak bayè k ap bay lajan yo, se twa (3) aktè ki nan konplo kont popilasyon an. Nou menm nou dwe fè solidarite, kominote ak kominote, pèp ak pèp, se meyè estrateji kont pwojè eksplwatasyon minyè metalik ki menase pou detwi nou. Nou dwe rete vijilan epi mete tèt ansanm!

N ap veye tout konpayi eksplwatasyon minyè yo ak tout lòt atoufè yo!

Pou siyati:

Tèt kole ti peyizan Ayisyen, depatman Nòdwès: Sidolin PIERRE

Kowòdinasyon òganizasyon peyizan ba Basenble (COPBB), depatman Nòdwès: Yllesson AUGUSTAVE

Vizyon sitwayen pou devlòpman Nòdwès (Citizen Vision for Development of the Northwest, VISDNO): Veloude CADET

Asosyasyon Travayè Roger Bananye blan (Workers’ Association Roger Bananye, ATRB): Rosly ROSIMA

Sosyete Kiltirèl Jèn Ayisyen (Young Haitian Cultural Society, SOKIJA): Watson GERCILUS

Mouvement des organisations pour le progrès du Mole St-Nicolas (Movement of organizations for the development of Mole St. Nicolas, MOPM): Wilner NORTILUS

Association des Planteurs, Eleveurs, Pêcheurs de l Anse-A-Foleur (Association of Planters, breeders, and fiserhmen of Anse-a-Foleur, APEPAF): Theophyle AUGUSTIN

Asosyans Jèn pou Liberasyon Lakou Lakay (Association of Young People for Haitian Liberation AJ3L): Kerby JOSEPH