Kominike pou Laprès GJC: Defansè Ayisyen yo Mande Enfòmasyon nan moman Gouvènman ap fè Pwomosyon Eksplwatasyon Min ak Touris (Mas 2015)

Temwanyaj devan Komisyon Entèameriken sou dwa moun dekri mank enfòmasyon

(WACHINTÒN, DC. 17 mas 2015)—Jodi a, de (2) gwoup sosyete sivil ayisyen, Kolektif Jistis Min ak Megaprojects Observatory (Obsèvatwa sou Megapwojè) te temwanye sou pri sosyal, anviwònmantal ak politik mank transparans ki nan kad devlopman endistri touristik ak minyè an Ayiti. Yo te dekri jan peyizan yo te pèdi rekòt yo poutèt devlopman pwojè touristik epi te fè kado dwa yo genyen sou tè yo bay konpayi eksplwatasyon minyè poutèt mank enfòmasyon sou ris y ap rankontre. Nan temwanyaj an dirèk ak nan videyo, defansè yo te ekspoze mankman gouvènman ayisyen pou bay enfòmasyon bazik sou pwojè ki prevwa, menm pou sa ki konsène yo dirèkteman, epi denonse lwa y ap pwopoze ki ta ka kenbe enfòmasyon konfidansyèl sou sektè eksplwatasyon minyè. De (2) kolektif ayisyen, yon jounalis ayisyen ak Global Justice Clinic of NYU School of Law (Klinik Jistis Mondyal nan Fakilte Dwa Inivèsite Noutòk) te mande pou yon odyans devan Komisyon Entèameriken sou Dwa Moun pou egzamine dwa pou gen aksè ak enfòmasyon an Ayiti.

Atik 40 nan Konstitisyon ayisyen an mande gouvènman pou pibliye tout lalwa, lòd, dekrè ak konvansyon entènasyonal atravè laprès, radyo ak televizyon an fransè ak kreyòl ayisyen. Margaret Satterthwaite, Direktris Global Justice Clinic te di: “Dispozisyon sa fondamantal pou egzèsis dwa moun an Ayiti. Sepandan, temwanyaj ki prezante jodi a montre gouvènman an ap ankouraje devlopman pwojè san yo pa enfòme ni konsilte kòmsadwa kominote ki imedyatman afekte yo."

Nan lane 2013, moun k ap viv Lilavach te aprann daprè rimè ki t ap sikile, olye yo ta aprann sa daprè yon avi piblik, gouvèman an te deziyen tè yo a pou sèvis piblik. Roosevelt Jean Félix, yon manm nan Obsèvatwa Megapwojè te temwanye jodi a, li te di: “Gen fanmi ki leve epi wè traktè detwi rekòt yo, pran tè yo te posede epi t ap kiltive pandan plizyè jenerasyon.”

Nan temwanyaj ki fèt sou videyo, moun k ap viv nan kominote aktivite eksplwatasyon minyè afekte yo te eksplike yo te siyen oswa te siyen ak dwèt pous yo akò ki te otorize konpayi itilize tè yo, san yo pa t konnen kontni akò sa yo ni potansyèl katastwòf aktivite eksplwatasyon minyè t ap genyen sou anviwònman an. Etienne Chenier-Laflèche, etidyan nan domèn jiridik ki se yon defansè avèk Global Justice Clinic te temwanye nan odyans lan, li te di: "Kominote yo gen dwa pou gen aksè ak enfòmasyon ki nan men gouvènman an, enfòmasyon y ap bezwen konnen pou pran desizyon sou lavi yo ak lavni yo."

Jounalis ki baze nan Pòtoprens te rakonte jefò tenas yo, men ki pa t gen okenn siksè, tout sa pou yo te jwenn enfòmasyon ki gen rapò ak avansman endistri eksplwatasyon minyè nan men ministè yo. Nan yon temwanyaj videyo, jounalis Lafontaine Orvild te dekri endiferans ak mepri fonksyonè ayisyen montre an repons ak demann enfòmasyon an rapò ak aktivite k ap afekte piblik la.

Defansè yo te fini prezantasyon yo ak 3 rekòmandasyon prensipal pou Leta ayisyen: an premye, defansè yo mande gouvènman an pou l adopte lejislasyon k ap garanti dwa pou gen aksè ak enfòmasyon, jan sa rekonèt nan Konstitisyon ayisyen an ak nan Konvansyon Ameriken sou Dwa Moun. Dezyèmman, defansè yo mande gouvènman an pou l bay kominote ki afekte yo enfòmasyon imedyatman konsènan pwojè k ap devlope yo. Twazyèmman, defansè yo te mande gouvènman an pou l pa t adopte lejislasyon sou ekplwatasyon minyè ki te pwopoze a yo ekri ak sipò Bank Mondyal, sa ki ka minen transparans atravè yon kloz ki mande pou yo ta kenbe tout dokiman konpayi eksplwatasyon minyè yo konfidansyèl pandan dis (10) lane.

Nixon Boumba nan Kolektif Jistis Min te temwanye jodi a, li te di: “Pwovizyon sa sanble aplike etid sou enpak sosyal ak anviwònmantal. Kache enfòmasyon sa pou kominote yo pa konnen pral konpwomèt kapasite yo pou patisipe nan desizyon sou lavni yo epi pou defann dwa yo.”

Kontak:
Nixon Boumba (kreyòl, fransè, enpe anglè), Manm Kolektif Jistis Min, +509- 3622-1293, nicboum@yahoo.fr
Etienne Chenier-Laflèche (fransè, anglè), NYU Global Justice Clinic, 646-322-2255, Etienne.chenier@gmail.com
Margaret Satterthwaite (anglè, kreyòl), NYU Global Justice Clinic, 212-998-6657, 347-277-5035, satterth@exchange.law.nyu.edu