Nòt de laprès GJC: Bank Mondyal refize konsidere plent kominote ayisyen yo sou nouvo lwa sou eksplwatasyon minyè (fevriye 2015)
(NOUYÒK, SAN FRANCISCO, PÒTOPRENS 17 fevriye 2015)—Semèn pase a, Panèl Enspeksyon Bank Mondyal te refize konsidere yon plent kominote ayisyen yo sou sipò Bank la pou devlopman sektè min an Ayiti. Kominote ki afekte nan aktivite min yo ak Kolektif Jistis Min, yon gwoup sis òganizasyon sosyete sivil ayisyen, te soumèt plent la nan kòmansman mwa janvye, yo akize y ap sibi vyolasyon dwa yo pou jwenn enfòmasyon ak patisipasyon ansanm avèk menas abi dwa moun ak domaj anviwònman an. Panel Enspeksyon an—yon biwo ki te tabli pou adrese plent moun ki afekte nan pwojè Bank Mondyal patwone—rekonèt plent la te soulve enkyetid "grav ak lejitim" epi endistri min la prezante gwo ris. Sepandan, biwo a te refize plent lan pou rezon teknik minim. Moun k ap plenyen yo espere resevwa yon kopi desizyon an an fransè jodi a.
Enkyetid kominote yo sou devlopman endistri min nan soti an pati nan eksperyans yo avèk eksplorasyon mineral jiskaprezan. Kiltivatè yo rapòte yo te pèdi rekòt yo epi yo gade tè fètil vin arid; yo di konpayi yo te antre ak opere nan kominote yo san yo pa gen pèmisyon; epi yo fè konnen yo pa gen okenn kote pou pote enkyetid yo. Koulye a, biwo plent Bank Mondyal la te deklare li pa pral mennen ankèt sou doleyans yo. "Pou Panel la rekonèt enkyetid nou yo lejitim e poutan refize anrejistre ka a, se kòmsi lavi pèp ayisyen an pa gen enpòtans pou Bank Mondyal," Ko-Kowòdonatè Kolektif Jistis Min, Peterson Derolus, te di.
Kiltivatè ak fanmi yo nan kominote riral kote konpayi min yo te eksplore pou lò te sistematikman eskli nan konvèsasyon sou endistri min la. An 2014, Bank Mondyal te kreye yon nouvo lwa sou min an konsiltasyon sere ak egzekitif konpayi min yo ak otorite gouvènman ayisyen an. Gwo majorite refòm yo te fèt dèyè pòt fèmen. Derolus te di "Jiska jodi a, menm Palman an te eskli nan pwosesis la pou ekri nouvo lwa a. Men, Konstitisyon ayisyen an deklare resous mineral yo se byen Leta, sa vle di non sèlman gouvènman an, men tou pèp ayisyen an."
Nòmalman pwòp politik Bank Mondyal la mande pou li asire transparans ak konsiltasyon piblik ki fè sans epi respekte estanda anviwònmantal ak sosyal nan tout operasyon li yo. Komite Enspeksyon an wè garanti sa yo pa aplikab nan “Fon Fidisyè Bank lan Egzekite” yo te itilize pou finanse revizyon lwa min Ayiti a, menm si yo aplike yo pou lòt pwojè Bank la ki sanble, men ki jwenn finansman nan diferan fason. Lè Panel la te konstate enkonsistans sa a, Panel la te mande pou fè refòm pou asire Labank aplike garanti li yo nan pwojè asistans teknik tankou sa a ki baze sou ris domaj anviwònmantal ak sosyal, olye de mekanis finansman patikilye yo itilize yo.
Sarah Singh, ki fè pati Accountability Counsel, yon òganizasyon ki reprezante kominote ayisyen ki afekte yo, te fè konnen: “Bank Mondyal ap bay asistans ki pral chanje tout rejim jiridik pou min mineral an Ayiti. Li te chwazi fè sa nan yon fason ki egzante pwojè a nan pwòp politik pwoteksyon Bank la, ki gen ladan yo sa ki mande patisipasyon kominote a. Bank lan pa ta dwe gen posibilite pou evite plent kominote a konsènan yon pwojè ki poze ris pou dwa moun ak anviwònman an."
Ris yo patikilyèman grav an Ayiti jodi a—yon peyi yo rekonèt pou devastasyon anviwònman l, enfrastrikti pòv li, ak mank aplikasyon lalwa—kòm peyi a nan mitan yon kokennchenn kriz politik. Depi janvye, Prezidan Martelly ap dirije pa dekrè. Palman an, ki opoze l ak fason Egzekitif la te devlope endistri min la, te vin kraze. Depi kèk semèn manifestasyon yo ogmante ak plizyè jou grèv transpò piblik nan tout peyi a. Margaret Satterthwaite, Direktè Global Justice Clinic la, ki reprezante kominote ayisyen ki afekte yo te di: "Nou mande Bank Mondyal pou rekonèt gwo ris li antre nan devlopman endistri min an Ayiti epi pou andose yon moratoryòm sou min jiskaske yon deba nasyonal ki fè sans fèt ak lòt demann kominote yo satisfè. Si se yon dekrè lwa sou min ki apiye pa Bank la pase, Ayiti ap louvri pou biznis min lò a san konsantman pèp li."
Nòt pou Editè
[1] Biwo plent Bank Mondyal la, Komite Enspeksyon an, se yon biwo endepandan ki mennen ankèt sou akizasyon moun ki di yo te fè eksperyans mal oswa ki pè mal nan lavni kòm rezilta pwojè Bank Mondyal yo. Avi sou Non-Enskripsyon an disponib an anglè (http://ewebapps.worldbank.org/apps/ip/PanelCases/100-Notice%20of%20NonRegistration(English).pdf). Panel la te endike Avi Non-Enskripsyon an t ap disponib an fransè nan dat 17 fevriye 2015. Plent la disponib tou an anglè (http://ewebapps.worldbank.org/apps/ip/PanelCases/100-Request% 20for%20Inspection.pdf) ak an fransè (http://www.accountabilitycounsel.org/wp-content/uploads/2014/07/FRADemande_FINAL.pdf).
Pou plis enfòmasyon, tanpri kontakte: Margaret Satterthwaite (Angle, Kreyòl), NYU Global Justice Clinic, +1 212 998 6657, +1-347-277-5035, satterth@exchange.law.nyu.edu Sarah Singh (Angle), Accountability Counsel, +1 415 296 6761, sarah@accountabilitycounsel.org Elizabeth Happel (angle, kreyòl), NYU Global Justice Clinic (ki baze an Ayiti), +509-4688-9976, elliehappel@gmail.com Peterson Derolus (kreyòl, franse, pale yon ti angle), Kowòdonatè Kolektif la ak manm MODEP (Mouvman Popilè Demokratik), +509-3667-0418, pderolus@yahoo.fr